In letselschadezaken gaat het wel eens over VAV? Wat is dat? En waarom is het belangrijk? Jesse van Meerkerk legt het uit.

VAV is verlies van arbeidsvermogen

Een ongeval kan grote financiële gevolgen hebben. Als je je werk niet meer kunt doen, tijdelijk of permanent, kan dat leiden tot een terugval in het inkomen. In een letselschadezaak spreken we dan over verlies van verdienvermogen of Verlies van ArbeidsVermogen. Daarom dus VAV.

Voor een zelfstandige met letsel is het VAV een belangrijke schadepost. Als ondernemer heb je geen recht op een uitkering volgens het sociaal vangnet en als je niet kunt werken is vaak direct sprake van een daling van het inkomen. Ben je in loondienst dan zal de werkgever het loon in beginsel twee jaar lang moeten doorbetalen. Ook dan kan je er wel qua inkomen op achteruitgaan. De loondoorbetaling hoeft niet per se 100% te zijn. Is er na twee jaar sprake van blijvende arbeidsongeschiktheid dan ontstaat een nieuwe situatie: een WIA-uitkering kan fors lager zijn dan het loon dat bij ziekte wordt doorbetaald.

Hoe wordt het VAV berekend?

Het berekenen van het VAV is complex. Bij de berekening van het VAV wordt de inkomenssituatie na het ongeval vergeleken met de hypothetische situatie wat het inkomen zou zijn geweest in de situatie dat er géén ongeval zou hebben plaatsgevonden.

Het berekenen van beide situaties is ingewikkeld.

Inkomenssituatie na het ongeval

Om vast te stellen dat er sprake is van een inkomensdaling als gevolg van het ongeval dient ten eerste het opgelopen letsel medisch beoordeeld te worden. Dat gebeurt in letselschadezaken vaak aan de hand van adviezen van medisch adviseurs. Medisch adviseurs kunnen doorgaans duidelijk maken wat er medisch gezien precies aan de hand is en of rekening moet worden gehouden met tijdelijke of blijvende beperkingen. Bij onduidelijkheden over opgetreden letsel of de gevolgen hiervan kan een medisch deskundige zoals een orthopedisch chirurg of bijvoorbeeld een neuroloog worden geraadpleegd.

Als de medische situatie duidelijk is, dient vervolgens in kaart te worden gebracht welke beperkingen er precies zijn en welke arbeidsmogelijkheden nog resteren. Zo’n onderzoek wordt gedaan door een verzekeringsarts en/of arbeidsdeskundige.

Indien de door het ongeval opgelopen klachten, beperkingen en arbeidsmogelijkheden vaststaan, kan pas een definitief oordeel worden gegeven over de door het ongeval opgetreden inkomensdaling en de inkomenssituatie na het ongeval.

Inkomenssituatie zonder ongeval

Wat iemands inkomen geweest zou zijn, indien geen ongeval plaatsgevonden zou hebben, kan natuurlijk per definitie niet berekend worden. Het gaat er hierbij om dat aan de hand van de beschikbare gegevens, zoals historische inkomensgegevens, iemands opleiding en carrièreverloop, een inschatting wordt gemaakt. Ook algemene economische ontwikkelingen, statistieken of branchegegevens kunnen hierbij een rol spelen.

Bijvoorbeeld: Frank is schilder van beroep. Hij is blijvend arbeidsongeschikt geworden door een val van het dak van een woning, waar hij aan het werk was. Hij is ten tijde van het ongeval 40 jaar oud en werkt al sinds zijn 25^e als ZZP'er. Hij heeft nooit personeel aangenomen en ook niet de ambitie gehad zijn bedrijf uit te breiden. Zijn jaarinkomen verschilt, maar ligt doorgaans rond de € 40.000,00 netto. Bij het vaststellen van de inkomenssituatie zonder ongeval zal dan het standpunt ingenomen kunnen worden dat Frank zonder ongeval nog tot zijn pensioen een inkomen van € 40.000,00 per jaar zou hebben genoten.

De situatie zou anders kunnen zijn, indien Frank na 5 jaar ondernemen een schilder in dienst heeft genomen en kort voor het ongeval nog iemand omdat zijn bedrijf jaar na jaar groeit. Frank’s inkomen is in de laatste 10 jaar gestegen van € 40.000,00 per jaar naar € 80.000,00 per jaar. Wat is dan reëel voor de berekening van het inkomen zonder ongeval? Misschien kan uit worden gegaan van een inkomen van € 80.000,00 per jaar tot het pensioen? Of misschien kan zelfs aannemelijk worden gemaakt, dat Frank zijn bedrijf nog verder gegroeid zou zijn en zijn inkomen idem dito.

De inkomensontwikkeling van Frank zou echter ook tegen kunnen vallen. Het is goed mogelijk, dat de schilders die bij Frank in dienst zijn op een dag voor zichzelf beginnen en dat Frank niet voldoende personeel kan werven om zijn klanten te bedienen. Hij moet het werk dan weer alleen doen en kan minder winst maken. Bovendien zou het ook goed kunnen dat Frank vanaf zijn 60^e jaar minder wil gaan werken. Uitgaande van een inkomen van € 80.000,00 tot aan het pensioen is dan misschien niet meer zo reëel.

Dit zijn allemaal scenario’s. En daar gaat het om bij de berekening van de inkomenssituatie zonder ongeval. Bij de beoordeling van de hypothetische situatie komt het aan op de redelijke verwachtingen. In dat verband dienen de goede en kwade kansen te worden afgewogen.

Volgens vaste rechtspraak rust de stelplicht en bewijslast van het bestaan en de omvang van het VAV op de benadeelde. Aan de benadeelde mogen echter geen strenge eisen worden gesteld. Het is immers de aansprakelijke veroorzaker van het ongeval, die aan de benadeelde de mogelijkheid heeft ontnomen om zekerheid te verschaffen over wat er in die hypothetische situatie gebeurd zou zijn.

Een rekenkundige laten rekenen met het VAV

Als de benadeelde en de verzekeraar het eens zijn over de inkomenssituatie na het ongeval en de hypothetische inkomenssituatie zonder ongeval, dan kan de schade daadwerkelijk berekend worden. Het is verstandig om dit te laten doen door een rekenkundige. De berekening van het VAV met een langere looptijd bevat namelijk wiskundige en economische uitdagingen. Ook spelen fiscale aspecten een rol. Het kan bovendien om veel geld gaan, omdat een jaarlijks VAV van bijvoorbeeld € 40.000,00 over een periode van 25 jaar behoorlijk kan oplopen.

Bij voorkeur benoemen de benadeelde en de verzekeraar samen één rekenkundige en wordt opdracht gegeven om meerdere scenario’s te berekenen. De bandbreedte van de schade wordt dan duidelijk en partijen kunnen zien of zij door onderhandelingen tot een regeling van de schade kunnen komen.

Het belang van het VAV

Het VAV kan enorm oplopen. Als er sprake is van blijvende beperkingen als gevolg van een ongeval heeft dat grote gevolgen voor het inkomen en het VAV. Zeker bij ondernemers kan het VAV in de papieren lopen. Bovendien wordt de schade door ondernemers ook direct gevoeld. Als je als zelfstandige door letsel niet kan werken, zit je vaak direct zonder inkomen, terwijl de kosten gewoon doorlopen.

Het VAV is een ingewikkelde maar belangrijke schadepost. Door het inschakelen van een ervaren letselschade advocaat kun je ervoor zorgen, dat je alle schade vergoed krijgt waar je recht op hebt, zodat je je kunt concentreren op herstel in plaats van je financiële zorgen.

Wat kan je zelf doen?

Voor het berekenen van het VAV zijn allerlei stukken nodig. Naast de medische stukken die in de letselschadezaak worden verzameld, is de boekhouding van belang. Zorg dat de administratie op orde is en dat jaarcijfers en aangiften beschikbaar zijn. Er kan dan snel na het ongeval al gemotiveerd een verzoek om betaling van een voorschot op het VAV aan de aansprakelijke partij of diens verzekeraar worden gedaan.

Om het risico op inkomensschade te verkleinen kan je natuurlijk ook zelf een verzekering afsluiten. Een arbeidsongeschiktheidsverzekering is een zeer gebruikelijke verzekering, die zekerheid geeft over een uitkering bij arbeidsongeschiktheid, ongeacht of een ander hiervoor aansprakelijk is. Win advies in bij jouw assurantietussenpersoon over de mogelijkheden.

Indien er in een letselschadezaak een groot bedrag wordt betaald ter vergoeding van het VAV, zoek dan advies bij een financieel adviseur over het beheer van dit geldbedrag en de geldende fiscale regels. Je moet waarschijnlijk van dit bedrag leven, dus beheer en besteed het goed.