Op dit moment is het zo dat op grond van de wet bijna alles wat de echtgenoten bezitten op het moment van het huwelijk en ook na het sluiten van het huwelijk verkrijgen, gezamenlijk bezit is. Dit wordt de algehele gemeenschap van goederen genoemd.

De algehele gemeenschap bestaat niet alleen uit bezittingen maar ook uit schulden. Als de (aanstaande) echtgenoten dat niet willen, dan moeten zij naar de notaris voor het maken van huwelijkse voorwaarden.

Uitgangspunt

Dit stelsel gaat ingrijpend veranderen. Uitgangspunt wordt dat de bezittingen en schulden van de echtgenoten van vóór het huwelijk niet meer in de gemeenschap van goederen vallen. Alleen de schulden en de bezittingen die tijdens het huwelijk ontstaan, zijn gemeenschappelijk. Zaken die vóór het huwelijk al gemeenschappelijk waren, vallen in de huwelijkse gemeenschap.

Wat nu als de echtgenoten van mening verschillen over de vraag of een zaak privé eigendom is of deel uitmaakt van de gemeenschap? De wet bepaalt in dat geval dat als geen van de echtelieden kan bewijzen dat de zaak privé eigendom is, de zaak deel uitmaakt van de gemeenschap. Hetzelfde geldt voor schulden.

Ondernemingen

Voor ondernemersvermogen wordt een bijzondere regeling opgenomen. Een onderneming die tijdens het huwelijk wordt opgericht, valt in de gemeenschap. Een onderneming die al bestond voor het huwelijk, valt niet in de gemeenschap. Wel behoort winst, die is gemaakt tijdens het huwlijk maar niet is uitgekeerd, tot de gemeenschap. Dat geldt ook voor een verlies.

De ondernemer betaalt aan de gemeenschap een vergoeding voor zover dat volgens maatschappelijke opvattingen redelijk is. Op dezelfde wijze wordt een verlies ten laste van de gemeenschap gebracht. Deze vergoedingsregeling geldt als de echtgenoot de onderneming in de vorm van een eigen BV drijft en de ondernemer de hoogte van de winstuitkering zelfstandig kan bepalen.

Erfenissen en giften

In de huidige situatie is het zo dat erfenissen en schenkingen die onder uitsluiting gedaan zijn, niet in de gemeenschap vallen. Dat blijft zo. Nieuw is dat erflater of schenker bij testament of bij de gift kan bepalen dat deze in de gemeenschap valt waarin de echtgenoten gehuwd zijn. Dit wordt een insluitingsclausule genoemd.

Draagplicht en verhaal van schulden

Beide echtelieden moeten schulden die tot de gemeenschap horen voor de helft betalen, net als in de huidige wet het geval is. Wel zal een nieuwe regeling gaan gelden voor het verhaal van schulden door de schuldeiser. Als een echtgenoot een schuld heeft die niet tot de gemeenschap behoort, omdat deze bijvoorbeeld voor het huwelijk is aangegaan, kan de schuldeiser zich verhalen op de helft van de waarde van een zaak die wel tot de gemeenschap behoort. De andere echtgenoot krijgt de andere helft of heeft het recht de zaak over te nemen tegen de helft van de waarde, die betaald wordt uit zijn of haar eigen vermogen. Een gemeenschapsschuld kan uiteraard verhaald worden op alle zaken die in de gemeenschap aanwezig zijn.

Kortom, de nieuwe wet wijzigt de bestaande regeling ingrijpend. Voorstanders stellen dat de nieuwe wet beter aansluit bij de huidige tijd en de internationale regelingen. Tegenstanders menen dat er juist veel nieuwe geschillen zullen ontstaan over de vraag of een zaak of schuld privé eigendom is of juist niet. Niet iedereen houdt een goede administratie bij, zo is de gedachte.

Tenslotte: de nieuwe wet geldt alleen voor mensen die na inwerkingtreding van de wet in het huwelijk treden of een geregistreerd partnerschap aangaan. Nu is nog niet bekend wanneer de wet inwerking treedt, beoogd wordt
1 januari 2017.