Als een bestuurder van een motorvoertuig te veel had gedronken kon het CBR een alcoholslotprogramma opleggen. Dit kostte de bestuurder veel geld, omdat het alcoholslot in de auto moest worden geplaatst.

Vaak kreeg de bestuurder daarnaast ook nog een straf. Het ging dan om het betalen van een boete en soms zelfs een ontzegging van de rijbevoegdheid. Hierdoor werd de bestuurder dubbel gestraft. Maar, het alcoholslot mag niet meer!

Dubbel straffen?; de Hoge Raad

Lang werd door rechters vreemd genoeg aangenomen dat een alcoholslot en een boete niet het dubbel straffen van een bestuurder is. Op 3 maart 2015 oordeelde de Hoge Raad echter dat wel sprake is van dubbel straffen (ECLI:NL:HR:2015:434). Dit betekent dat als aan een bestuurder een alcoholslotprogramma is opgelegd, deze bestuurder niet meer strafrechtelijk vervolgd mag worden. 

Dubbel straffen?; de Raad van State

Op 4 maart 2015 heeft ook de Raad van State van zich laten horen. De Raad van State oordeelde dat de maatregel van het alcoholslotprogramma niet langer mag worden opgelegd, omdat is gebleken dat het alcoholslot zeer ingrijpende gevolgen kan hebben. Er zijn bijvoorbeeld talloze gevallen bekend waarin de bestuurder de kosten van het alcoholslot niet kon betalen en het om die reden niet heeft laten inbouwen. Gevolg daarvan was dat het rijbewijs voor de duur van vijf jaar ongeldig werd verklaard. Bij het opleggen van het alcoholslot wordt geen rekening gehouden met de persoonlijke omstandigheden zoals het niet kunnen betalen van de kosten van het alcoholslot. De Raad van State vindt dit alles niet (langer) acceptabel.

Reeds veroordeeld tot een alcoholslotprogramma?

Tot zover het goede nieuws. Maar wat gebeurt er met de duizenden bestuurders aan wie al een alcoholslotprogramma is opgelegd en die daarbij ook nog eens strafrechtelijk zijn vervolgd?

Hoge Raad en Raad van State

De Hoge Raad heeft in zijn uitspraak expliciet opgenomen dat de uitspraak van 3 maart 2015 geen mogelijkheden biedt voor herziening van eerdere uitspraken van de strafrechter. Ook de Raad van State oordeelde dat deze omslag geen invloed heeft op eerdere uitspraken met betrekking tot het alcoholslot.

Voorzieningenrechter

Twee personen aan wie het alcoholslotprogramma was opgelegd en die ook nog eens strafrechtelijk waren veroordeeld voor het rijden onder invloed, vonden dit onacceptabel. Zij zijn een kort geding procedure gestart om de uitvoering van het opgelegde alcoholslotprogramma te staken. De Voorzieningenrechter was echter van mening dat de besluiten niet meer kunnen worden aangetast (ECLI:NL:RBDHA:2015:3588). De beroepstermijn daarvan was ook al verstreken. Daarnaast hebben, zoals vermeld, de Raad van State en de Hoge Raad duidelijk geoordeeld dat de nieuwe rechtspraak niet geldt voor oude gevallen.
Dus: wie al is veroordeeld heeft gewoon pech. 

Conclusie

Het lijkt er dus op dat we verlost zijn van het alcoholslotprogramma. Wel zijn er al berichten dat er gewerkt wordt aan een vernieuwde maatregel of dat het alcoholslot in het strafrecht zal worden opgenomen. Zolang de nieuwe maatregel nog niet van kracht is, heeft het Openbaar Ministerie aangekondigd in strafzaken hogere straffen te zullen eisen. De vraag is of de strafrechter hierin zal mee gaan. Een taak voor de advocaat om daar verweer tegen te voeren!